satellietdata laten verschuivingen zien
Onderzoekers van de Tongji Universiteit in Shanghai hebben meer dan twintig jaar aan satellietmetingen doorgenomen om de recente veranderingen te doorgronden. De data kwamen van NASA’s GRACE en GRACE Follow-On missies, die het zwaartekrachtveld van de aarde in de gaten houden. Zo’n meting maakt het mogelijk om te zien of ijskappen massa winnen of verliezen. Uit het onderzoek blijkt dat Antarctica tussen 2002 en 2020 gestaag ijs verloor, maar tussen 2021 en 2023 nam de massa gemiddeld toe met 119 miljard ton per jaar.
In de vroege jaren 2000 bedroeg het jaarlijkse ijsverlies zo’n 81 miljard ton; dit liep in de jaren 2010 op tot 157 miljard ton per jaar. Deze cijfers laten zien dat de werking van klimatologische systemen behoorlijk wisselvallig is.
waarom het tijdelijk toeneemt
De voornaamste reden voor de tijdelijke toename is hevige sneeuwval. Doordat warme lucht meer vocht kan vasthouden, leidt dit tot hevige sneeuwstormen die ervoor zorgen dat er extra sneeuw op het continent valt. Deze sneeuw wordt na verloop van tijd samengedrukt tot ijs, waardoor er even gezien meer massa ontstaat.
Opmerkelijk genoeg zagen sommige gletsjers in Oost-Antarctica, die eerder snel krompen, juist een groei ervaren in deze periode. Toch benadrukken wetenschappers dat dit slechts een adempauze is in het algemene patroon van ijsafname.
blijvend oog voor de situatie
Antarctica bevat ongeveer 90% van het zoetwater op aarde. Zou al dat ijs smelten, dan zouden de wereldwijde zeespiegels met bijna 60 meter stijgen, wat grote gevolgen zou hebben voor de kusten. In 2023 bereikte het zee-ijs rond Antarctica een historisch dieptepunt, wat eens te meer aantoont dat we nauwlettend moeten blijven volgen wat er gebeurt.
Dr. Tom Slater van de Universiteit van Northumbria merkte op: “De recente toename was net voldoende om een gedeelte van de langetermijnverliezen te compenseren. Maar de algemene trend blijft een daling.”
de wisselvalligheid van klimaatprocessen
Korte periodes met afwijkende weersomstandigheden maken de langetermijnevolutie niet ongedaan. Ondanks dat sommige jaren Antarctica extra ijs wint door hevige sneeuwval, warmt de aarde als geheel nog steeds op. De onthullende details van deze systemen vragen om goed onderzoek om precies te begrijpen hoe alles in elkaar steekt.
Op korte termijn kunnen we dus wisselende jaren verwachten: soms wint Antarctica ijs door zware sneeuw, en soms neemt het verlies toe. Toch blijft de nettoafname op de lange termijn toenemen, wat uiteindelijk bijdraagt aan de zeespiegelstijging en veranderingen in kusten over de hele wereld.
Het lot van Antarctica blijft een grote uitdaging binnen de brede discussie over klimaatverandering. Hoewel de recente ijswinst wat ruimte geeft voor optimisme, laat het ook zien dat we alert moeten blijven op de langdurige ontwikkelingen die onze wereld blijven vormen.
